Nieuws

Frédéric de Montpellier d’Annevoie de Villermont 

Licenciaat in de rechten en houder van een DES (Diplôme d’Etudes Supérieures) in milieurecht en openbaar vastgoedrecht, heb ik een carrière begonnen en voortgezet als advocaat aan de balie van Namen in een generalistisch kantoor, gedurende tien jaar; na mijn welslagen in het examen beroepsbekwaamheid voor de magistratuur in 2011 werd ik benoemd tot substituut van de procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg van Neufchâteau, voordat ik vier jaar later, begin 2017, werd benoemd tot vrederechter van het kanton Thuin.

Philippe de Potesta: Welke aspecten van de magistratuur leken u complementair of verschillend, vergeleken bij uw verleden als advocaat? 

Frédéric de Montpellier: De balie en de eerste drie jaar van de stage zijn naar mijn mening de beste leerschool voor een jonge jurist, die in zeer gevarieerde en soms tragische domeinen en situaties, zijn cliënt zal adviseren en zijn belangen zal verdedigen, indien nodig in het kader van een geschil. In zekere zin is de advocaat de eerste rechter in een zaak die hij zal peilen en proberen te begeleiden. De substituut van de procureur, die zich voornamelijk bezighoudt met strafzaken of zaken die verband houden met de openbare orde, leidt het onderzoek en zal zo nodig procedures inleiden voor de rechtbanken. Veel meer dan een advocaat van de aanklager, stelt hij een oplossing van gerechtigheid voor als hoeder van het algemeen belang. Ten slotte heeft een zittende magistraat, zoals een vrederechter, tot taak de geschillen te beslechten die hem door de partijen bij het proces worden voorgelegd. Hij brengt een definitieve juridische oplossing voor de zaak, onder voorbehoud van een eventueel beroep.

PH de P: Hoe ziet een typische dag eruit in de uitoefening van uw verantwoordelijkheden?

F de M: De vrederechter is een “nabijheidsrechter”, zoals we dat in ons jargon zeggen. Hij beheerst een contentieuze jurisdictie (bv. huurovereenkomsten, eigendomsrecht, mede-eigendom, enz.) en een niet-contentieuze jurisdictie (bescherming van kwetsbare personen zoals minderjarigen, wilsonbekwame meerderjarigen en geesteszieken). Elke week houd ik een inleidende of een pleitende hoorzitting, een verzoeningshoorzitting, een kamerhoorzitting (de bescherming van mensen), plaatselijke bezoeken, meestal samen met een deskundige (architect, landmeter, boswachter of landbouwer), bezoeken aan verpleeghuizen of ziekenhuizen (bescherming van mensen). Met andere woorden, een dagelijks leven dat verdeeld is tussen zuiver intellectueel werk (het opstellen van vonnissen) en veldwerk in contact met rechtzoekenden waarin de opdracht van de vrederechter als bemiddelaar zijn volle betekenis krijgt.  In zijn niet-contentieuze jurisdictie (bescherming van minderjarigen, niet bekwame meerderjarigen en geesteszieken) is het gebruikelijk dat de vrederechter probeert beschadigde menselijke relaties of de wonden van wanhopige mensen te verzachten. Deze contacten stellen ons soms in staat om die mensen te vertellen dat ze uniek zijn en dat de grootsheid en de betekenis van een leven niet worden afgemeten aan prestaties of rijkdom, maar aan de liefde die we verspreiden, in de eerste plaats aan onze dierbaren. En soms zijn we getuige van wonderen! 

Ph de P: Wat zijn volgens u de belangrijkste uitdagingen voor justitie in het licht van de veranderingen in onze samenleving?

F de M: Verschillende elementen zijn essentieel voor een effectieve justitie. Een rechtvaardige samenleving kan enkel bestaan als magistraten in staat zijn hun rol in optimale omstandigheden te vervullen. In de afgelopen jaren werd de ontoereikende financiering van het rechtssysteem vaak betreurd. Bovendien moet de functionele onafhankelijkheid van de rechterlijke macht worden gewaarborgd.   Deze rechterlijke macht moet worden beschermd tegen ongepaste druk van de uitvoerende macht (er is bijvoorbeeld sprake van het feit dat federale ambtenaren op een dag door de Staatsveiligheid kunnen worden gescreend). Een andere bron van zorg zou de goedkeuring kunnen zijn van een wetgeving die de menselijke waardigheid en integriteit aantast, met name in ethische kwesties. Net als de gewetensbezwaren van artsen, die steeds meer in twijfel worden getrokken, kan de magistraat worden geconfronteerd met gewetenszaken.

Ph. de P.: Hartelijk dank, Frédéric, dat u uw liefde voor het vak met ons deelt, evenals uw gedachten over rechtvaardigheid en onze huidige samenleving.

Interview door Philippe de Potesta